Jak dobrze znasz Katowice
Każdy z nas, bez względu na wiek, płeć czy miejsce zamieszkania niesie ze sobą swoją historię, o której nie mamy pojęcia. Podobnie jest z miastami, z tym, że do ich przeszłości mamy wgląd zarówno w archiwach, Internecie jak i pamięci najstarszych mieszkańców. A czy Ty znasz historię swojego miasta?
Choć pierwsze wzmianki o wsi Katowice pochodzą z 1598 roku, w dokumencie wydanym przez księcia bytomskiego Kazimierza II możemy znaleźć wzmiankę o najstarszej dzielnicy Katowic – ówczesnej wsi Dąb, która należała przez kilkaset lat do klasztoru Bożogrobców w Miechowie. Choć kiedyś wszystkie równorzędne wsi, takie jak: Bogucice, Roździeń, Szopienice, Załęże, Ligota i Piotrowice stanowiły odrębne ośrodki gospodarcze, kulturalne i administracyjne, na koniec końców wspólnie tworzyły jeden organizm miejski.
Trudno ustalić jak powstała nazwa Katowic. Prawdopodobnie wywodzi się od przezwiska pierwszego osadnika, człowieka zwanego „Katem”. Źródła, które wymieniają najwcześniejszych zagrodników wsi Katowice niestety nie zawierają wzmianek o żadnej tego typu osobie. Nazwa Katowice ciągle jest niewyjaśnioną prawdopodobnie tak pozostanie. No chyba, że pojawią się jakieś nowe źródła… – Może Wy słyszeliście o jakichś ciekawych wyjaśnieniach nazwy naszego miasta?
Rozwój wsi Katowice nastąpił tak naprawdę dopiero 1846 roku kiedy to rozpoczęto budowę berlińskiej kolei, prowadzącej aż do Mysłowic. Przejęcie dóbr ziemskich przez rodzinę Wincklerów miało niebagatelne znaczenie. Do osad położonych po obu stronach rzeki Rawy zaczęto przybywać w interesach, a przedsiębiorca górniczy Franz Winckler przekształcił okoliczne wioski w przemysłowe miasto. Miasto robiło się coraz większe, według projektu budowniczego Nottenbohna. Wzdłuż Rawy zaczęły powstawać nowe zabudowania. Przy linii wschód-zachód powstały dwa istniejące dziś place – Rynek i Wolności. Pierwszy z nich przecięła droga północ-południe, prowadząca z Mikołowa do Królewskiej Huty (dziś Chorzów) i Bytomia. W1865 roku ze wsi Katowice wzrosły do rangi powiatu. W okresie zarządu Grundmanna wzniesiono pierwszy monumentalny obiekt – kościół ewangelicki przy ul. Warszawskiej (1856-1858), później neogotycki kościół Najświętszej Marii Panny przy ul. Mariackiej (1870 r.), klasztor i szpital oo. Bonifratrów, klasztor i sierociniec ss. Jadwiżanek oraz kościół pw. św. Szczepana w Bogucicach.
Na terenie dzisiejszych Katowic, szczególnie w XIX stuleciu rozwijał się przemysł, zwłaszcza huty i kopalnie. To właśnie w tym wieku powstało kilka instytucji, które zadecydowały o rozwoju ośrodka gospodarczego – Górnośląska Konwencja Węglowa, Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych, gwarectwa węglowe, Państwowa Dyrekcja Poczt, Sąd Okręgowy, Dyrekcja Prusko-Królewskich Kolei Państwowych.
Z początkiem XX wieku w Katowicach powstał Teatr Miejski, zbudowany przy Rynku w 1907 roku według projektu kolońskiego architekta Karola Moritza. Niestety, podczas jego remontu w latach siedemdziesiątych częściowo zniszczono dekorację rzeźbiarską jego fasady. W 1906 roku zakończono rozbudowę okazałego dworca kolejowego dziś już nie użytkowanego w pierwotnym charakterze.
Wybuch I wojny światowej na szczęście nie spowodował w Katowicach zniszczeń i strat, lecz rozwój przemysłu i sprzyjającą koniunkturę, zwłaszcza dla zakładów hutniczych. Działania wojenne nie dotknęły ówczesnej ludności, a jej liczny udział w latach 1919-1921 w trzech powstaniach śląskich i akcji plebiscytowej zadecydował o przyłączeniu Katowic do odrodzonego państwa w 1922 roku. Niebawem miasto stało się stolicą autonomicznego województwa śląskiego, siedzibą Sejmu Śląskiego i Górnośląskiej Komisji Mieszanej.
Lata międzywojenne były dla miasta okresem intensywnego rozwoju. Z prowincjonalnego ośrodka przemysłowego Prus stały się największym centrum gospodarczym w Polsce, stolicą najbogatszego regionu. W 1924 roku były siedzibą aż 53 banków, ośmiu zagranicznych przedstawicielstw dyplomatycznych, kilku międzynarodowych koncernów. Wraz z przypływem kapitału wzrastały nowe obiekty infrastruktury miejskiej, dzielnice, powstawały luksusowe na owe czasy osiedla willowe i monumentalne budowle sakralne. Połączenia z Warszawą zapewniało między innymi oddane do użytku w 1927 roku lotnisko. Reprezentacyjny budynek Sejmu Śląskiego i Urzędu Wojewódzkiego wzniesiono w latach 1926-1929. W pobliżu stanęły: gmach Urzędów Niezespolonych (dziś zajmowany przez Uniwersytet- Śląski) oraz Muzeum Śląskie (rozebrane przez hitlerowców).
Symbolem dramatycznej walki w obronie Katowic przed wojskami niemieckimi we wrześniu 1939 roku stała się Wieża Spadochronowa w Parku im. Tadeusza Kościuszki i Dom Powstańca przy ul. Matejki. 8 września 1939 cały Górny Śląsk został włączony do III Rzeszy. Okupanci uczynili z Katowic siedzibę prowincji. Działania wojenne nie spowodowały większych szkód w miejskiej zabudowie poza barbarzyńskim spaleniem synagogi przy ul. Mickiewicza i rozebraniem budynku Muzeum Śląskiego. Po wyzwoleniu w 1945 roku miasto odzyskało dawne znaczenie jako ośrodek przemysłowy i administracyjny. Nieprzyjemnym, trzyletnim epizodem była zmiana nazwy Katowic na Stalinogród w 1953 r.
Diametralnie wzrosła ranga miasta jako ośrodka naukowego i kulturowego; Katowice stały się m.in. miastem uniwersyteckim. W okresie Polski Ludowej zbudowano wiele nowych osiedli m.in. Koszutka, Tysiąclecie, Paderewskiego, Ochojec, Ligota, Załęska Hałda. Powstał Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku. Otwarto jedyną w regionie wyższą uczelnię humanistyczną – Uniwersytet Śląski. Wzniesiono budowlę, która stała się symbolem Katowic – Halę Widowiskowo-Sportową „Spodek”.
Najnowsze dzieje Katowic związane są nie tylko z rozwojem przemysłowym i urbanistycznym, ale również z dużym zaniedbaniem infrastruktury technicznej i społecznej. Jednym z tragiczniejszych wydarzeń w powojennych dziejach Katowic była pacyfikacja górników strajkujących w kopalni „Wujek” po wprowadzeniu stanu wojennego. 16 grudnia 1981 roku zastrzelono dziewięciu strajkujących. Dramat upamiętnia pomnik-krzyż przy bramie kopalni. Katowice są stolicą metropolii rzymskokatolickiej. Papież powołał 25 marca 1992 roku Metropolię Katowicką. Wcześniej – od 1925 r. – miasto było siedzibą diecezji.
A miasto cały czas się rozwija, wiele kulturowych wydarzeń odgrywa się właśnie w centrum Katowic, wiele przedsiębiorstw ma możliwość dalszego rozwoju. Do śląskiej stolicy przyjeżdżają ludzie z całego świata i znajdują tutaj swój nowy dom, pracę i zakładają rodziny. To tylko przykład na to, jak wysoce rozwiniętym miastem na skalę światową są właśnie Katowice.
Przygotowaliśmy dla Was krótki quiz na temat Katowic. Dajcie znać jak Wam poszło!
Źródło: https://www.katowice.eu/czas-wolny/o-mie%C5%9Bcie/historia
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kalendarium_historii_Katowic
http://za-staryj-piyrwy.blogspot.com/2015/05/katowice-etymologia-nazwy.html