Klatki schodowe kamienic

To co najpiękniejsze najczęściej nie jest zauważalne na pierwszy rzut oka. W wielu przypadkach dopiero po dokładnym zapoznaniu się z daną rzeczą, czy miejscem zaczynamy dostrzegać szczegóły. Podobnie jest z kamienicami. Pierwsze co zauważamy to szare lub rude, ceglane ściany, które mogło by się wydawać  nie skrywają nic wyjątkowego. Czy aby na pewno?

Pisząc o kamienicach często zwracamy uwagę na wysokie pomieszczenia, dogodną lokalizację, zaplecze historyczne. Jednak by dostać się z podwórka, do swojego mieszkania trzeba przejść jeszcze przez klatkę schodową i to właśnie w niej możemy znaleźć te szczegóły, o których wiele z nas zapomina.

Nadszarpnięte zębem czasu jednak potrafiące przyciągnąć uwagę wyjątkowym klimatem, jakiego nie znajdziemy we współczesnych blokowiskach. Sztukaterie, obramowania sufitów i ścian, detale balustrad czy drzwi, kute i odlewane elementy, posadzki i lamperie, a nawet witraże, często wykonywane były ze szlachetnych materiałów. Warto zwolnić na chwilę przechodząc po raz kolejny przez klatkę schodową i rozejrzeć się w poszukiwaniu piękna.

Sztukateria to element wystroju kamienicy, który często robiony był na zamówienie przez rzemieślników – artystów. Finezyjne, roślinne wzory otaczały często całą fasadę nadając elegancji, miała ona również zwrócić uwagę na zamożność mieszkańców nadając charakter przesytu i bogactwa. Co ciekawe, sztukaterię wprowadzano już w czasach starożytnych, najczęściej malując elementy na złoto.

Drewniane schody i balustrady to element, który jako jeden z nielicznych zwraca naszą uwagę. Fantazyjne wzory zdobiące stopnie i niebanalne balustrady tworzące spójną całość tak naprawdę nadają kamienicy całego charakteru. Choć często już starte i wyblakłe, nadal zachwycają nasze oczy podczas powrotów do domu. Zostawiane w naturalnym kolorze, lub stanowiące kolorowy element wnętrza. Każda z kamienic miała swój unikalny charakter. Balustrady wykańczające całość nadawały eleganckiego charakteru.

Można powiedzieć, że drzwi wejściowe to w pewnym stopniu wizytówka tego co się za nimi znajduje. Stąd też w wielu kamienicach nie stosowano zwykłych drzwi. Przede wszystkim, tak jak wymienione wcześniej elementy, drzwi oddawały stan zamożności mieszkańców. Zwykle są bardzo wysokie, jak wnętrza, które znajdziemy w budynku posiadały, choć nie zawsze, dodatkowe elementy dekoracyjne.

W okna i drzwi klatek schodowych kamienic wstawiano również witraże przedstawiające rośliny, kwiaty, ptaki, owady, czy zwierzęta. W Krakowie znajduję się ponad 200 kamienic, w których znajdziemy kolorowe obrazy na szkle. Stanowiły one istotny element dekoracji klatek schodowych wielu mieszczańskich kamienic oraz hoteli, restauracji, banków i siedzib różnych instytucji. Popularność witraży związana była z odrodzeniem sztuki witrażowniczej w drugiej połowie XIX w., co łączyło się z nawrotem do stylów historycznych w architekturze.

Prócz pięknych witraży ozdobnym elementem kamienic były również wzorzyste ceramiczne lub lastrikowe posadzki, które niestety coraz częściej zastępowane są nowymi. Wielobarwne płytki zachwycały powtarzalnością wzoru, a wytłaczane mozaiki przypominały zdobienia rodem z Rzymu czy Grecji, dodatkowo podkreślając okazałość wnętrza.

Wracając do domu, odwiedzając znajomych czy będąc całkowicie przypadkiem w kamienicy, zwolnijcie na chwilę, rozejrzyjcie się i zwróćcie uwagę na coś, czego do tej pory nie zauważyliście.